Historia Świętego Mikołaja

Święty Mikołaj to postać, która znana jest od wielu wieków. W Polsce pierwsze Mikołajki celebrowano 1804 roku, ale historia Świętego Mikołaja sięga aż III wieku! Chociaż wizerunek, który znamy dziś, znacząco różni się od prawdziwego wyglądu Mikołaja, to warto zapoznać się z jego wyjątkowym życiorysem. Jaka jest historia Świętego Mikołaja? 

Historia Świętego Mikołaja – od pobożnego dziecka do biskupa Miry

Jak zaczęła się historia Świętego Mikołaja? Urodził się on w Patarze w dawnej Licji (współczesnej Turcji) w 270 roku. Jego rodzicami byli zamożni ludzie, którzy przez długi czas oczekiwali potomka. Podania wspominają, że byli oni niezwykle pobożni, to też wymodlili sobie syna. Tę pobożność Mikołaj odziedziczył, co później zaprowadziło go do roli biskupa Miry. Zanim jednak objął to stanowisko, wykazał się ludności tamtejszych okolic niezwykłą empatią i szczodrością. Św. Mikołaj był jedynakiem, więc po śmierci rodziców mógł sam dysponować ich majątkiem. Chociaż mógł opływać w luksusach, postanowił podzielić się tym, co ma z potrzebującymi. To właśnie ze względu na jego dobre serce ludność pokochała go i to też spowodowało, że otrzymał miano biskupa. W oczach mieszkańców na zawsze jednak pozostał nie tylko świetnym kapłanem, ale także wyjątkowo empatycznym człowiekiem.

Mira – to tu zaczęła się historia Świętego Mikołaja

Mira była jednym z miast wschodniej części Licji i w tamtych czasach uznawana była za metropolię. To sprawiło, że była jednym z najważniejszych miast i wchodziła w skład Unii Licyjskiej. Współcześnie Mira nie istnieje, a na jej miejscu powstało miasto Demre, leżące na terenie współczesnej Turcji. Zachowały się jednak zabytki, np. mur obronny, część teatru czy ruiny kościoła pod wezwaniem Świętego Mikołaja, które można zobaczyć odjeżdżając niespełna dwa kilometry od Demre. Mikołaj, jako biskup tak dużego miasta, miał dużo pracy. Starał się jak najbardziej wspierać społeczeństwo Miry, pomagał potrzebującym, nawracał niewiernych i walczył z poganami. Właśnie przez swoją empatię i chęć pomocy znany jest dziś. Historia Świętego Mikołaja pełna jest niezwykłych legend, które wpłynęły na to jak postrzegano go kiedyś i jak postrzegamy go obecnie

Mikołaj, jako biskup tak dużego miasta, miał dużo pracy. Starał się jak najbardziej wspierać społeczeństwo Miry, pomagał potrzebującym, nawracał niewiernych i walczył z poganami.

Historia Świętego Mikołaja – najstarsza legenda

Najstarsza historia o Świętym Mikołaju, która stała się legendą, to opowieść uratowaniu żołnierzy. Cesarz Konstanty wysłał z Konstantynopola wojsko, które miało stłumić bunt we Frygii. Oddziały wylądowały w Andriake, porcie znajdującym się nieopodal Miry, gdzie żołnierze splądrowali miasto. Po opanowaniu zamieszek trzech młodych żołnierzy zostało skazanych na karę śmierci za swoje przewinienia. Miecz kata powstrzymał sam Mikołaj, który pojawił się na miejscu i wykazał niewinność skazanych. Po wszystkim zaprosił dowodzących wyprawą oficerów do pałacu biskupiego. Po powrocie do Konstantynopolu oficerowie zostali skazani za nadużycia podczas prowadzenia działań. Modlili się żarliwie do Mikołaja o pomoc, a ten nie zawiódł. Objawił się we śnie Cesarzowi Konstantynowi i Ablabiosowi (prefektowi, który skazał mężczyzn na śmierć) i wskazał prawdziwych winnych, czym po raz drugi ocalił trzy istnienia. Historia Świętego Mikołaja jest więc pełna cudów i niesamowitych zdarzeń, które wpłynęły na to jak postrzegamy go do dziś.

Historia Świętego Mikołaja – inspiracja do dziś

Historia Świętego Mikołaja z każdym rokiem stawała się ciekawsza. Kolejna legenda jest tą najpopularniejszą. To właśnie ona rozsławiła Mikołaja jako tego, który przez komin wrzuca podarki. Wedle tego podania, młody Mikołaj, jeszcze zanim został biskupem, dowiedział się, że jeden z jego sąsiadów, prowadzący hulaszcze życie, stracił cały majątek. Bieda, której doświadczała rodzina, sprawiła, że mężczyzna zaczął rozważać sprzedaż swoich trzech córek do domu publicznego. Wynikało to z faktu, że nie tylko nie był w stanie utrzymać rodziny, ale przede wszystkim nie miał możliwości zapewnić im stosownego posagu, dzięki któremu ktoś chciałby je poślubić. 

Mikołaj, dowiedziawszy się o tym wrzucił przez komin trzy sakiewki z pieniędzmi, które wpadły do butów i pończoch suszących się przy kominku. Tak oto ojciec uzyskał pieniądze na posag i wesele dla swoich córek. Jedna z wersji podań mówi o tym, że dopiero przy weselu trzeciej córki mężczyzna zauważył Mikołaja wrzucającego pieniądze do jego domu. Wtedy postanowił zmienić swoje życie i prowadzić je zgodnie z wolą Bożą.

Historia Świętego Mikołaja – patron żeglarzy

Mówi się o tym, że Święty Mikołaj to bardzo zajęty Święty. W Mirze uznawany był za tego, który przychodzi z pomocą w każdej sprawie. Właśnie dlatego jest patronem m.in. ubogich, dzieci, mieszczan, panien czy rolników.  Do grupy tej zaliczają się także żeglarze. Dlaczego? Przyczyniła się do tego kolejna legenda, dzięki której zasłynął. Jedno z podań mówi o tym, że statek pewnych żeglarzy zaczął tonąć. Zwrócili się oni z modlitwą o pomoc do biskupa, który to pojawił się na statku, wydobył go z wody i uciszył wiatr. Kiedy żeglarze dobili do Miry, natychmiast popędzili, aby podziękować Świętemu. Ten nakazał im milczenie i poprosił o zmianę obyczajów, które do tej pory nie były wzorem cnót.

Druga legenda, również związana z morzem, mówi o tym, że Mikołaj ukazał się we śnie kapitanowi statku, który płynął z Aleksandrii do Konstantynopola. Skłonił go tym samym do zawinięcia do portu w Adriake. Tam wyładowano ze statku sto korców zboża i rozdzielono między głodujących w Mirze. Gdy statek dopłynął na miejsce docelowe, okazało się, że wewnątrz niczego nie brakuje. Ten cud przypisano Mikołajowi. 

Historia Świętego Mikołaja – wskrzeszenie zmarłych

Często w kontekście Świętego Mikołaja przytacza się jeszcze jedną legendę o hotelarzu. Otóż podobno jeden z miejscowych właścicieli pensjonatów zabił trzech gości, którzy nie byli w stanie opłacić pobytu. Według tego podania Biskup wskrzesił zamordowanych.

Historia Świętego Mikołaja –  jego śmierć to nie koniec pamięci o Świętym Mikołaju

Święty Mikołaj zmarł 6 grudnia 345 lub 352 r. (nie ma pewności co do roku), a wszystkie wydarzenia, które stały się za jego sprawą, doprowadziły do beatyfikacji. Pochowany został w Mirze, ale obecnie jego szczątki spoczywają we włoskim Bari, w bazylice postawionej ku jego czci.  Dobroć Mikołaja była podstawą do powstania legendy o mikołaju, którego znamy dziś. Właśnie dlatego 6 grudnia każdego roku, dzieci otrzymują prezenty.

Historia Świętego Mikołaja i zmiana jego wizerunku na przestrzeni wieków

Mikołaj z Miry był typowym biskupem i wyglądał jak biskupi z jego czasów. W ikonografii przedstawia się go w szatach biskupich rytu łacińskiego lub greckiego z mitrą i pastorałem. Najczęściej w jednej ręce trzyma księgę, a drugą wykonuje gest błogosławieństwa. Jeszcze kilkanaście lat temu można było zobaczyć czekoladowe figurki i gadżety ze Św. Mikołajem przypominające właśnie ten wizerunek. 

Dzisiaj jednak większość z nas opisuje Świętego jako dziadka z długą brodą, w czerwonej czapce z pomponem, w czerwonym kożuchu, spiętym grubym, czarnym pasem, w czerwonych spodniach i dużych butach. Nieodłącznie towarzyszy mu worek pełen prezentów i sanie, zaprzężone w renifery, które mają możliwość latania. To komercyjny wizerunek, który nie oddaje tego, jak naprawdę wyglądał i zachowywał się Święty Mikołaj. Współczesne postrzeganie zawdzięczamy amerykańskiemu koncernowi Coca-Cola. W 1930 roku artysta Fred Mizen stworzył reklamę, która utrwaliła w pamięci ludzi strój znany do dziś – czerwone spodnie, płaszcz i czapkę. Haddon Sundblom jest natomiast kreatorem ostatecznego wizerunku Mikołaja z Coca-Coli.